dinsdag 18 augustus 2015

Archeologen graven lijk op bij de kerk van Hattem



Vandaag wordt in De Stentor gemeld: er is een compleet  skelet bloot gelegd naast de Grote Kerk van Hattem. Omdat de gemeente nieuwe bomen wil planten, moet er eerst archeologisch onderzoek worden gedaan. Dat er lijken zouden worden gevonden, is geheel volgens de verwachtingen.Een skelet dat nu nog compleet is, is hoogstwaarschijnlijk begraven in de laatste jaren voor het stoppen van ter aarde bestellingen rond de kerk op 1 januari 1829. Toen ging namelijk een landelijke maatregel in, dat binnen bebouwde kommen van boven 1000 inwoners niet meer mocht worden begraven. Vanaf de Middeleeuwen was het gebruik dat men op het kerkhof rond de kerk en voor de rijken zelfs in de kerk werd begraven. Het is aannemelijk dat de Hattemers met de bouw van deze kerk zijn begonnen in 1176, toen de parochie zelfstandig werd. Er zou dus vanaf 1176 tot en met 1828 maar liefst 653 jaar lang mensen in en rond Hattems kerk kunnen zijn begraven. Voor die tijd begroeven de Hattemers hun doden op het “alde kerckhof” op de Gaedsbergh rond de oorspronkelijke kapel aldaar.




foto van het lijk in De Stentor op internet



Hoeveel lijken zouden er kunnen liggen rond Hattems kerk? De laatste tien jaar dat er rond de kerk is begraven,  1819 – 1828 zijn er 379 mensen in de gemeente Hattem overleden. Het aantal begraven mensen in die periode is echter groter geweest, omdat ook mensen uit Wezep en Hattemerbroek, buurtschappen die vanaf  1 januari 1818 zijn gelegen in de gemeente Oldebroek, in Hattem werden begraven.
Betere cijfers geven dan ook de overlijdensakten in de jaren daarvoor, maar die beginnen niet eerder dan  april 1811, dus dat zijn tot en met 1817 6,75 jaar. In die jaren zijn er gemiddeld 66,1 mensen per jaar in Hattem overleden.
Honderd jaar eerder, in de tien jaar van 1719 tot en met 1728 zijn er 564 mensen in en om de kerk begraven, dat is gemiddeld 56,4 per jaar.
Nog weer bijna honderd jaar eerder, in tien jaren tussen 1627 en 1638 voor zover de bron (de kerkrekeningen) het ons toeliet om de begraven mensen te tellen, zijn er 466 mensen in en om de kerk begraven. Dat is gemiddeld 46,6 per jaar. Verder terug kunnen we in de archieven niet gaan met dit soort tellingen.

Het gemiddelde dodental in Hattem rond 1635,  rond 1725 en rond 1815 loopt dus op van 46,6 via 56,4 tot 66,1
Hoe het verloop voor 1635 is geweest, is onduidelijk, maar als we het laagste getal, 46,6 nemen en dat naar beneden bij stellen om rekening te houden met de bevolkingsgroei in eerdere eeuwen, tot pak hem beet gemiddeld 35 doden per jaar voor de gehele periode van 1176 tot 1829, dan komen we uit op een totaal van globaal 22.855 lijken die rond en in de kerk zijn begraven.