maandag 13 april 2015

Klementbrug Heerde13 april 1945 11 (12) doden

Verzetsstrijders wilden de Klementbrug over het Apeldoorns Kanaal bij Heerde behouden voor de geallieerden die in aantocht waren. Van 11 op 12 april 1945 waren ze bewapend bij de brug aanwezig en de nacht er na ook. In de vroege morgen van 13 kwam het tot een treffen met de Duitsers.

De volgende verzetsstrijders werden gedood:

Uit Heerde:
Adrianus van Apeldoorn
Gerrit Jan Herman van Apeldoorn
Berend van Dijk
Jacobus Gerrit Pleiter

Uit Elburg:
Hendrik Hulst

Uit Oostendorp:
Nicolaas Samuel Rambonnet

De volgende burgers werden van een afstand doodgeschoten:
Gerrit Jan Haverkamp (buurtbewoner)
Gerardus Hermannus Michael van de Vegt (kwam uit Apeldoorn melk halen)

Als represaille werden de volgende buurtbewoners gefusilleerd:
 Koendert van Lohuizen
Jan Roke
Jan Stoffer

Johan Wilhelmus Hoogland werd later op de dag gevangen genomen als gids van twee Canadese soldaten en ter plekke gefusilleerd.

Op 4 mei is het dodenherdenking. Dan wordt stilgestaan bij alle slachtoffers uit de oorlog. 

woensdag 1 april 2015

Stadsrechtsoorkonde Epe gevonden. Stadsrecht Epe



Bij het restaureren van een oude boekband uit het archief van Epe is een erg oud stuk perkament tevoorschijn gekomen. Op zich is dat niet bijzonder. In het verleden gebruikten boekbinders vaak oudere stukken perkament opnieuw aan de binnenkant van boekbanden. Vooral kort na de reformatie zijn veel katholieke geschreven boeken kapot gesneden en aan fragmenten in de banden van nieuw gemaakte registers terecht gekomen. Vaak zijn het juweeltjes. Dit keer was het echter een compleet stuk met een handschrift dat op hoge ouderdom wees. De restaurator belde er over op en in overleg is besloten om het stuk niet weer op zijn oorspronkelijke plaats in de boekband terug te zetten.

Het document blijkt namelijk een voor Epe zeer bijzondere inhoud te hebben. Het is in het Latijn en gedateerd anno domini MCCXXXIII dies veneris bonus. Dat is het jaar van onze Heer 1233 goede vrijdag. Veel meer kon onze streekarchivaris er niet van maken, want hij is het Latijn in middeleeuws handschrift niet helemaal machtig. Dus moest er een deskundige naar kijken en die kwam met de verrassende mededeling dat het gaat om een stadsrechtsoorkonde van Otto II graaf van Gelre en Zutphen voor Epe!

Nu is nooit bekend geweest dat Epe een stad was. Het is in het verleden wel vaker gebeurd dat een stadsstichting op een mislukking is uitgelopen, dus dat er geen stad is gegroeid. Bijvoorbeeld Staverden onder Ermelo dat in 1298 stadsrechten kreeg. Een ander voorbeeld is Eemnes. Hoe het ook zij, Epe is geen stad geworden en misschien is men daarom later nonchalant met de stadsrechtsoorkonde omgesprongen. Voor ons in de 21ste eeuw is het daarentegen een belangwekkend historisch document. De inhoud is overigens niet erg spannend: Epe kreeg dezelfde vrijheden die steden Emmerik en Gendt ook van de graaf hadden gekregen zoals ook de stadsrechtsoorkonde van Lochem luidt. Graaf Otto, “de Lamme” of “met de paardenvoet”, ook wel “de Stedenstichter”, maakte zich er wat dat betreft met weinig woorden van af. Hij had het recht om stadsrechten te verlenen in 1231 gekregen en maakte er in die jaren kort daarna veelvuldig gebruik van.